Sprzeciw wobec wojny w Ukrainie

Od ponad dwudziestu dni w Ukrainie trwa regularna wojna wywołana przez Federację Rosyjską. Giną ludzie, także cywile, a wśród nich kobiety, dzieci, osoby starsze i z niepełnosprawnościami. Kilka milionów Ukraińców, ofiar wojny, opuściło już swój kraj i przyjechało do krajów sąsiednich, głównie do Polski. 

77 lat po zakończeniu drugiej wojny światowej Europa jest ponownie sceną budzących grozę wydarzeń, których jedyną racją jest chora ambicja odbudowania imperium, zaślepiająca aktualnych rosyjskich przywódców.

W obliczu tragedii wojny, zwłaszcza cierpienia niewinnych ludzi, czujemy, jako Polskie Towarzystwo Pedagogiczne, obowiązek zabrania głosu i przyłączenia się do tysięcy protestów i innych form wyrażania sprzeciwu wobec niczym nieuzasadnionej napaści Rosji na Ukrainę oraz bestialskich form prowadzenia działań zbrojnych przez napastnicze wojska – ostrzeliwania dzielnic mieszkalnych, szpitali, szkół i innych budynków użyteczności publicznej, blokowania przejazdów pomocy humanitarnej, odmowy otwierania korytarzy umożliwiających bezpieczną ewakuację ludności cywilnej z terenu walk, gwałcenia dziewcząt i kobiet, czy wreszcie zabijania przypadkowo napotkanych ludzi. Takie metody walki są zbrodniami wojennymi.

Polskie Towarzystwo Pedagogiczne zdecydowanie potępia zarówno samo wszczęcie wojny, jak i sposób jej prowadzenia przez Rosję. Jednocześnie solidaryzuje się z bohaterskim narodem ukraińskim, który podjął walkę obronną z najeźdźcą i kosztem ogromnych ofiar powstrzymuje jego ofensywę. Chcemy podkreślić, że ukraińska armia, a także całe społeczeństwo Ukrainy toczy wojnę nie tylko w obronie własnego państwa, ale także w obronie europejskich wartości – wolności, suwerenności, bezpieczeństwa i szczęśliwego życia w pokoju, zarówno na poziomie narodowej wspólnoty, jak i każdej konkretnej rodziny i jednostki. Wolność decydowania przez jednostki i całe społeczeństwa o kierunkach własnego rozwoju leży u podstaw europejskiej kultury, przesądza o jej kreatywności i żywotności, a także wyjątkowej atrakcyjności.

Fundamentem tej kultury, zagrożonej w tej chwili bezpośrednio przez Rosję, jest edukacja, w której centrum znajduje się myślenie krytyczne, samodzielne dochodzenie przez jednostki do poznawania prawdy i wyzwalania się z rozmaitych form fałszu. Nieprzemijającym wzorem takiej aktywności pozostaje dla nas działalność Sokratesa. Głównym wrogiem myślenia krytycznego jest indoktrynacja – narzucanie przez rządzących tak zwanych obowiązujących interpretacji rzeczywistości, któremu towarzyszy blokowanie możliwości krytycznej oceny tychże interpretacji przez jednostki. Z taką sytuacją mamy do czynienia w tej chwili w Rosji. Liczne świadectwa potwierdzają, że wielu Rosjan trwa przy narracji rządzących nawet wówczas, gdy zderza się z nagimi faktami jednoznacznie tej narracji przeczącymi.

Nasze Towarzystwo zrzesza członków o różnych światopoglądach, rozwijających badania naukowe w ramach rozmaitych paradygmatów, korzystających z wielorakich metodologii. W tej różnorodności ukryte jest ogromne bogactwo, otwierające możliwość spotykania się ludzi o odmiennych wrażliwościach intelektualnych oraz konfrontowania ze sobą rywalizujących idei. Takim podejściem do nauki oraz edukacji chcemy się dzielić. Szczególnym wyzwaniem dla nas jest dziś ogromna liczba ukraińskich dzieci i młodzieży w polskich szkołach, a także obecność w Polsce licznych Koleżanek i Kolegów – ukraińskich uczonych, którzy także zostali zmuszeni do wyjazdu ze swojej ojczyzny.

Chcemy potwierdzić, że w tragicznym czasie wojny pozostajemy otwarci na wszystkich gości, którzy do nas przyjechali z Ukrainy, pragniemy w miarę naszych możliwości wspierać ich edukacyjnie, a także uczyć się od nich. Wiemy, że wiele naszych członkiń i członków podjęło już aktywne działania na rzecz wspierania uchodźców. Będziemy szukali kolejnych dróg wykorzystania naszego bogatego potencjału w budowaniu lepszego świata w sobie i pomiędzy nami. Głęboko wierzymy, że europejskie i globalne przesilenie, którego jesteśmy świadkami, dzięki wielkiemu wysiłkowi wszystkich ludzi o dobrych i hojnych sercach, mądrych i wrażliwych pedagogów, doprowadzi nas do stworzenia bezpiecznego europejskiego domu dla wszystkich, którzy podzielają europejskie wartości.

 

Dr hab. Piotr Kostyło, prof. uczelni
Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego

 

Treść sprzeciwu