6 listopada 2017 roku na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie odbyła się Ogólnopolska Konferencja Naukowa nt. Edukacja i praca nauczyciela – perspektywy i inspiracje. Organizatorami Konferencji byli: Polskie Towarzystwo Pedagogiczne, Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej, Studium Kształcenia Nauczycieli Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej oraz Katedra Dydaktyki i Pedeutologii Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego.
Konferencję otworzyli: prof. nadzw. dr hab. Ireneusz M. Świtała, Dziekan Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej, prof. dr hab. Joanna Madalińska-Michalak, Przewodnicząca Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego oraz prof. zw. dr hab. Stefan M. Kwiatkowski, członek Rady Naukowej Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Rektor Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie.
Podczas Konferencji odbyły się dwa panele. W pierwszym panelu, który moderowała prof. dr hab. Joanna Madalińska-Michalak, wystąpili młodzi naukowcy, którzy zaprezentowali uczestnikom konferencji wyniki własnych badań. Dr Joanna Pękala z Uniwersytetu Warszawskiego w swoim wystąpieniu skoncentrowała się na etosie współczesnych nauczycieli. Prelegentka przedstawiła wyniki badań przeprowadzonych na nauczycielach i rodzicach uczniów. Celem badań było ukazanie, co sądzą na temat etosu i zmiany w jego obrębie respondenci. W swoim wystąpieniu dr Joanna Pękala podkreśliła, iż etos nauczyciela zanika, dlatego istotnym staje się podjęcie głębokiej refleksji naukowej nad obecnym kształceniem nauczycieli i wzbogaceniem programów nauczania o treści związane z etyką oraz wartościami.
W dalszej kolejności w panelu Młodych Naukowców wystąpił dr Stefan T. Kwiatkowski z Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie, który zaprezentował wystąpienie na temat Kompetencje społeczno-emocjonalne w przygotowaniu zawodowym współczesnych nauczycieli. W trakcie wystąpienia dr Kwiatkowski wskazał na możliwości rozwijania kompetencji społeczno-emocjonalnych, podkreślił znaczenie samoświadomości, zarządzania sobą, świadomości społecznej, umiejętności interpersonalnych oraz zdolności do podejmowania odpowiedzialnych decyzji. Podczas wystąpienia został również omówiony singapurski model kształcenia uczniów.
Trzecim prelegentem w pierwszej części konferencji, był dr Marcin Rojek z Uniwersytetu Łódzkiego. Prelegent podjął temat Międzypokoleniowe uczenie się nauczycieli w kontekście miejsca pracy. W oparciu o badania własne dr Rojek podjął próbę określenia prawidłowości w kształtowaniu międzypokoleniowego uczenia się nauczycieli. Refleksje nad podejmowaną problematyką badacz osadził w środowisku szkolnym, które jest dominującym miejscem pracy większości nauczycieli. W wystąpieniu zostało podkreślone znacznie międzypokoleniowego uczenie się bowiem w relacjach międzypokoleniowych nauczyciele uczą się „wchodzenia w rolę zawodową” oraz „odtwarzania konwencji zawodu nauczyciela” przyjętej w danej szkole.
Drugą część konferencji otworzył panel Ekspercki, który moderował prof. zw. dr hab. Stefan. M. Kwiatkowski. Obrady panelu otworzyła prof. zw. dr hab. Maria Czerepaniak-Walczak
z Uniwersytetu Szczecińskiego. Pani Profesor zaprezentowała swoje przemyślenia na temat Służba? misja? profesja? Czy nauczyciel może być publicznym intelektualistą?. Do podjęcia omawianych zagadnień skłoniły badaczkę zachodzące zjawiska związane ze zmianami systemu szkolnego w Polsce. W swoim wystąpieniu prof. zw. dr hab. Maria Czerepaniak-Walczak zauważyła, iż głos nauczycieli w społecznej dyskusji nad reformom edukacyjną jest pomijany, a to właśnie nauczyciele jako profesjonaliści najlepiej znają środowisko szkoły. Istotnym staje się wykorzystanie potencjału intelektualnego nauczycieli, w procesie wprowadzania reform, bowiem posiadane przez nich kompetencje sprzyjają wzbogacaniu siły oddziaływania. Prelegentka wskazała również na zagrożenia, jakie wpływają na edukację w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości.
Prof. zw. dr hab. Wanda Dróżka z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach podjęła problematykę dotyczącą potrzeby badań nad realiami pracy i życia nauczycieli.
W swoim wystąpieniu Pani Profesor odwołała się do profesjonalizmu zawodu nauczyciela oraz wskazała na brak stałości w współczesnej rzeczywistości edukacyjnej, społecznej i ekonomicznej. Prelegentka podkreśliła, iż istotnym czynnikiem determinującym pracę i życia nauczyciela jest gwałtowna zmienność i płynność struktur społecznych, chwiejność zatrudnienia, zmiana wartości i norm społecznych, zróżnicowanie społeczne, kulturowe oraz ekonomiczne i stopniowy zanik etosu nauczyciela, co bez wątpienia warunkuje pracę współczesnego nauczyciela, który musi podejmować liczne zadania i obowiązki w celu sprostania wymagań stawianych mu przez środowisko szkolne.
W prezentowanych wystąpieniach istotne znaczenie przypisywano perspektywom kształcenia przyszłych nauczycieli oraz wyznaniom, przed jakimi stoją uczelnie wyższe w celu realizacji założeń programowych. Prof. zw. dr hab. Bożena Muchacka z Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, podjęła temat: Jakość kształcenia nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej w Polsce, oczekiwania środowiskowe i perspektywy przyszłego kształcenia. W swoim wystąpieniu zwróciła uwagę uczestników konferencji na konieczność dokonywania zmian w jakości kształcenia na kierunkach nauczycielskich. Zasadnym staje się powoływanie uczelnianych zespołów ds. jakości kształcenia w celu prowadzenia badań, monitorowania i wprowadzania nowych rozwiązań, usprawniających proces nauczania przyszłych nauczyciele.
Prof. zw. dr hab. Jolanta Szempruch z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach skoncentrowała się na poczuciu wypalenia zawodowego nauczycieli oraz strategiach działań profilaktycznych. Prelegentka podkreśliła, iż „aby coś się wypaliło najpierw musi płonąć”. Wypalenie zawodowe charakteryzuje się wyczerpaniem emocjonalnym, depersonalizacją oraz obniżaniem dokonań zawodowych i osobistych. Brak satysfakcji zawodowej wpływa na sposób funkcjonowania nauczyciela zarówno w życiu prywatnym, jaki i zawodowym.
Stres związany z wykonywaniem zawodu nauczyciela, towarzyszy nie tylko nauczycielom pracującym już w zawodzie, ale również absolwentom kierunków nauczycielskich. Prof. nadzw. dr hab. Joanna M. Łukasik z Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie w swoim wystąpieniu Zaniedbane obszaryw procesie kształcenia do zawodu nauczyciela zaprezentowała wyniki badań własnych, których celem było „określenie rodzaju obaw i obszarów niepewności odnoszących się do funkcjonowania w szkolnej rzeczywistości osób, które już podjęły pracę zawodową, bądź miały podjąć ją w niedługiej przyszłości”. Prelegentka wskazała, iż głównymi obszarami obawa przyszłych nauczycieli są: komunikacja i współpraca z rodzicami uczniów oraz nauczycielami, brak wiary we własne siły i możliwości, zawieranie relacji z uczniami. Jako obszary wymagające wzmocnienia w obszarze kształcenia kadry nauczycielskiej respondenci wskazywali na: zwiększenie liczby warsztatów i praktyk oraz weryfikacji teorii w praktyce.
Ostatnim prelegentem był dr Stanisław Kowal z Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, który omówił temat: Kształcenie nauczycieli jako odpowiedzialność za przyszłość. Prelegent zauważył, iż zasadnym staje się podejmowanie naukowej dyskusji nad kształceniem nauczycieli oraz rekrutacją na kierunki nauczycielski.
Dr Kowal wskazał, iż absolwenci kierunków nauczycielskich, często kończą je przez „przypadek” bowiem zostali przypisani do danej specjalności, gdyż na innej nie było już miejsca. Naukowej dyskusji i pogłębionej refleksji wymaga również system prowadzenie studiów podyplomowych nadających uprawnienia i kwalifikacje nauczycielskie.
Po panelu odbyła się krótka dyskusja. Zakończenia obrad konferencji dokonali prof. zw. dr hab. Stefan M. Kwiatkowski i prof. nadzw. dr hab. Ireneusz M. Świtała.
