Historia

Polskie Towarzystwo Pedagogiczne powstało z inicjatywy profesorów, członków Polskiej Akademii Nauk, Wincentego Okonia i Bogdana Suchodolskiego.

Polskie Towarzystwo Pedagogiczne nawiązuje w swojej działalności do bogatej tradycji ruchu pedagogicznego, jaki miał miejsce w dalekiej przeszłości, przybierając bardziej lub mniej trwałe formy organizacyjne, najczęściej związane z sytuacją polityczną w kraju. Wśród towarzystw pedagogicznych działających w XIX wieku na ziemiach polskich należy wymienić:

Towarzystwo Pedagogiczne w Poznaniu

Towarzystwo Pedagogiczne we Lwowie

 

Ważne daty

  • 19 marca 1981 roku prezydent miasta stołecznego Warszawy podjął decyzję o wpisie Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego do rejestru stowarzyszeń i związków, którego załącznikiem był uprzednio opracowany Statut PTP.
  • 24 kwietnia 1981 roku odbył się zjazd członków-założycieli PTP. W zjeździe założycielskim wzięło udział 30  osób (na 34 zaproszonych) oraz 13 członków Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN. W trakcie zjazdu w drodze głosowania wybrano władze Towarzystwa. Na Przewodniczącego Towarzystwa został wybrany Mikołaj Kozakiewicz. W skład Prezydium weszli: Jan Kulpa (Kraków), Zbigniew Kwieciński (Toruń – wiceprzewodniczący), Ryszard Łukaszewicz (Wrocław – wiceprzewodniczący), Stanisław Michalski (Poznań), Jerzy Niemiec (Białystok – skarbnik), Mieczysław Pęcherski (Warszawa), Edmund Trempała (Bydgoszcz), Marian Walczak (Warszawa – sekretarz generalny). Profesor Bogdan Suchodolski został jednomyślnie wybrany honorowym przewodniczącym PTP. W 1993 r. kolejnym honorowym przewodniczącym wybrano profesora Wincentego Okonia, a w 2014 r. – wcześniejszego wieloletniego przewodniczącego PTP, profesora Zbigniewa Kwiecińskiego.
  • 18 maja 1981 roku władze Towarzystwa skierowały wniosek do Polskiej Akademii Nauk o objęcie opieką naukową i przyznanie PTP dotacji finansowej na działalność. Sekretarz naukowy PAN w odpowiedzi na otrzymane pismo ze strony PTP, stwierdził, że „wnioski, dotyczące PTP, uzyskały pozytywną opinię i pełne poparcie od prezesa PAN oraz ze strony Wydziału I Nauk Społecznych i Prezydium Rady Towarzystw Naukowych”.
  • 1 czerwca 1981 roku zostało utworzone Biuro PTP z siedzibą w Warszawie.

Zabiegi organizacyjne członków-założycieli i nowo wybranych władz PTP szybko przyniosły określone efekty.  Już 23 października 1981 roku Zarząd Główny PTP podjął uchwałę o utworzeniu 15 oddziałów terenowych Towarzystwa i jednego koła nauczycielskiego. Zgodnie z uchwałą zatwierdzono oddziały terenowe w takich miastach, jak Białystok, Bydgoszcz, Gdańsk, Katowice, Lublin, Łódź, Olsztyn, Opole, Poznań, Racibórz, Słupsk, Szczecin, Toruń, Wrocław i Zielona Góra. Liczba członków Towarzystwa wzrosła z 43 do około 500. Ten szybki rozwój Towarzystwa był również wyrazem zaspokojenia pragnień ośrodków terenowych na tego rodzaju działalność, wyrażającą się w chęci czynnego uczestnictwa w przezwyciężaniu kryzysu w oświacie i wychowaniu, jaki zaznaczył się w latach 80. i 90. XX wieku, a także w pracy na rzecz doskonalenia systemu edukacji narodowej w Polsce.

Polskie Towarzystwo Pedagogiczne (Zarząd Główny i oddziały terenowe) współuczestniczyło od 1984 roku w badaniach naukowych w ramach Centralnego Problemu Badań Podstawowych, w ramach którego jako podsumowanie wyników pracy oddziałów i poszczególnych pracowników naukowych zorganizowano pięć ogólnopolskich konferencji naukowych na następujące tematy:

„Ciągłość i zmiana w systemie edukacji” (1985 r.);
„Oświata i wychowanie w okresie cywilizacyjnego przełomu” (1986 r.);
„Badania oświatowe a polityka oświatowa” (1987 r.);
„Wpływ przebudowy społeczno-ekonomicznej na koncepcje reform szkolnictwa i wychowania w krajach socjalistycznych” (1988 r.);
„Oświata i wychowanie wobec kryzysu” (1989 r.).

W 1990 roku Zarząd Główny PTP zorganizował dwie ogólnokrajowe sesje naukowe z udziałem specjalistów i praktyków. Pierwsza dotyczyła kierunków przemian edukacji nauczycielskiej, a jej wynikiem było wypracowanie propozycji, które w formie  stanowiska PTP zostały przekazane władzom resortowym. Tematem drugiej sesji była idea uspołecznienia szkoły. W referatach i w relacji z prowadzonego eksperymentu przedyskutowano możliwości i ograniczenia realizacji tej idei. Jeszcze jedno spotkanie w 1990 roku PTP poświęciło modelowi edukacji powszechnej w ustaleniach Komitetu Ekspertów ds. Edukacji Narodowej. Referentem tematu był przewodniczący Komitetu Ekspertów, członek rzeczywisty PAN prof. Czesław Kupisiewicz. W rezultacie dyskusji ustalono stanowisko PTP w sprawie spożytkowania efektów prac Komitetu i przekazano je władzom centralnym.

Zarząd Główny PTP i oddziały terenowe uczestniczyły w opracowaniu ekspertyz i opinii, dotyczących spraw edukacji. Już w 1985 roku Towarzystwo opracowywało opinie do materiałów przygotowywanych na III Kongres Nauki Polskiej, a w szczególności dla zespołu problemowego „Rozwój i system edukacji narodowej”. W latach 1985 − 1987 podobne prace wykonało Towarzystwo dla Komitetu Ekspertów ds. Edukacji Narodowej.

PTP uczestniczyło w opiniowaniu i recenzowaniu dzieł pedagogicznych kandydujących do corocznych nagród Ministra Oświaty i Wychowania (obecnie Ministra Edukacji Narodowej) oraz w ocenie ważnych ze społecznego punktu widzenia podręczników czy też dokumentów opracowywanych w resorcie oświaty.

Ogólnopolskie Zjazdy Pedagogiczne

Od 1993 roku PTP organizuje Ogólnopolskie Zjazdy Pedagogiczne, które są stały się trwałą instytucją i ważnymi punktami orientacji we współczesnej pedagogice. Zjazdy są spotkaniami tematycznymi, dotyczącymi ważnych problemów edukacyjnych. Pokłosiem kolejnych Zjazdów są publikacje w postaci ksiąg zjazdowych, w których zamieszczone są teksty referatów  reprezentatywne  dla problematyki  zjazdowej.

Praca Towarzystwa w dużej mierze była i jest uzależniona od działalności oddziałów terenowych Towarzystwa, które od samego początku istnienia Towarzystwa uczestniczyły czynnie w działalności naukowo-badawczej ZG PTP.  Organizowały one wiele zebrań naukowych, których celem było poznanie dorobku współczesnej myśli pedagogicznej i popularyzowanie jej osiągnięć. Współdziałały z różnymi jednostkami naukowymi w organizowaniu sesji i konferencji naukowych. Niektóre oddziały sprawowały również opiekę naukową nad wybranymi placówkami oświatowymi lub prowadziły na ich terenie badania i eksperymenty naukowe.

W roku 2016 Towarzystwo uroczyście obchodziło swoje 35-lecie.